Als je verdacht wordt van een strafbaar feit in een ander EU-land, dan kan dat land vragen om je over te leveren. Het doel van die overlevering is dan de vervolging voor die zaak: je zult daar voor de rechter moeten verschijnen. Ook als je al veroordeeld bent door een buitenlandse rechter kan dit land om je overlevering verzoeken, maar dan om de straf uit te zitten. Hoe gaat dit, wat gaat er gebeuren en wat is ertegen te doen?
Europees Arrestatiebevel
Binnen de Europese Unie zijn tussen landen onderling afspraken gemaakt over de strafvervolging van personen, maar ook over de executie van een straf die is opgelegd in een ander land. Word je verdacht van het plegen van een strafbaar feit in een ander EU-land of ben je daar veroordeeld, dan kan dat land een Europees Arrestatie Bevel (EAB) uitvaardigen. Dit betekent dat je binnen Europa ‘gesignaleerd staat’ en dat politiediensten je naam tegen zullen komen bij een check op bijvoorbeeld het vliegveld of tijdens een verkeerscontrole. Je zult dan worden aangehouden en gaat vervolgens in Overleveringsdetentie.
Heb je een vaste woonplaats in Nederland, dan zal de politie op enig moment aan de deur komen en je aanhouden.
Gebeurt dit in Nederland? Dan zal vrijwel direct na je aanhouding de vraag gesteld worden of je instemt met ‘de verkorte procedure’ of dat je voor ‘de normale procedure’ kiest. Het is belangrijk om geen keuze te maken voordat je met een advocaat hebt gesproken! Lang niet alle advocaten hebben ervaring met overleveringszaken, dus ben kritisch naar de advocaat toe. Heeft hij of zij geen ervaring met overleveringszaken of twijfel je over de kwaliteit van de advocaat? Doe dan een beroep op ons: bel met ons kantoor of rechtstreeks met 1 van onze advocaten.
De verkorte en de normale procedure
Indien je kiest voor de verkorte procedure doe je afstand van alle rechten die je op basis van de WETS/WOTS mogelijk hebt. Dit betekent dat je binnen enkele uren/dagen daadwerkelijk zult worden overgedragen aan de verzoekende autoriteit. Er komt dan in Nederland geen rechter aan te pas.
Voordeel: je bent razendsnel in het land dat verzocht heeft om je overlevering.
Nadelen: Je doet afstand van het specialiteitsbeginsel en een eventuele terugkeergarantie.
Wat zijn nu het specialiteitsbeginsel en die terugkeergarantie?
Het specialiteitsbeginsel betekent dat de Nederlandse rechter vaststelt voor welke feiten of welk feit je in het verzoekende land terecht mag staan. Het verzoekende land mag in dat geval geen feiten daaraan toevoegen. Dat kan dus in je voordeel zijn. Mocht het land dat verzocht heeft om je overlevering er tijdens het onderzoek in dat land achter komen dat er toch nog meer feiten zijn waarvan je verdacht wordt, dan kunnen ze je daarvoor op dat moment niet vervolgen.
Wel kan het verzoekende land aan Nederland vragen om aanvullende toestemming om je alsnog voor die andere, nieuwe feiten te vervolgen. De Nederlandse autoriteiten moeten daar dan toestemming voor geven.
De terugkeergarantie is een regeling die ervoor bedoeld is om je ervan te verzekeren dat je, nadat je eventueel bestraft bent, je straf in Nederland mag uitzitten. Voor veel landen is die garantie eigenlijk een beetje overbodig omdat die landen Nederlanders op basis van de WETS hoe dan ook terugsturen voor de executie van de straf, maar dat geldt nog lang niet voor alle landen! Los daarvan is de garantie van groot belang voor Nederlanders zonder de Nederlandse nationaliteit. Ook die kunnen onder omstandigheden aanspraak maken op de terugkeergarantie.
De conclusie is dat de verkorte procedure eigenlijk slechts in uitzonderingsgevallen een verstandige keuze is. Daarbij is het zo dat je ook tijdens de normale procedure op elk moment kunt aangeven dat je alsnog voor de verkorte procedure kiest.
Aangehouden
Ben je aangehouden op basis van een EAB, dan zul je binnen drie dagen worden overgebracht van het politiebureau waar je na je aanhouding verblijft, naar de rechtbank te Amsterdam. Daar zul je worden voorgeleid voor de Officier van Justitie of de Rechter-Commissaris. Deze zullen toetsen of de aanhouding terecht is geweest. Op dat moment kan ook een verzoek worden gedaan om de overleveringsdetentie te schorsen. Je kunt dan de behandeling van het EAB door de rechtbank in vrijheid afwachten. Er worden doorgaans wel voorwaarden verbonden aan zo’n schorsing. Het is belangrijk dat de advocaat een verzoek tot schorsing voorbereidt.
Ben je geschorst of zit je in overleveringsdetentie, dan zal de Officier van Justitie je zaak voorleggen aan de rechtbank in Amsterdam. Normaal zal de zaak dan binnen enkele weken moeten worden behandeld. De rechtbank moet dan beslissen of de overlevering wordt toestaan of niet. De rechtbank zal daarbij een aantal formaliteiten toetsen, waaronder de terugkeergarantie, en vervolgens na 14 dagen uitspraak doen. Tot het moment van de uitspraak blijf je normaliter geschorst. Op de dag van de uitspraak moet je wel aanwezig zijn. Wordt de overlevering toegestaan? Dan zal de schorsing direct worden opgeheven en zul je worden vastgenomen. De daadwerkelijke overlevering zal dan binnen 10 dagen moeten plaatsvinden. Het is dus verstandig om de nodige spullen voor je verblijf in detentie mee te nemen naar de zitting waarin je de uitspraak zult horen!
In de tussentijd
Vanaf het moment dat je bent aangehouden voor een EAB is het van belang om rekening te houden met de overleving. Je zult de zaak in dat andere land dan ook moeten voorbereiden. Het is verstandig om al een advocaat te hebben en daarmee overleg te voeren.
Wij werken samen met verschillen advocaten in verschillende landen, zodat je verzekerd bent van deskundige rechtsbijstand als je aankomt in het land dat om je overlevering heeft verzocht. Als het nodig is komt de betreffende advocaat eventueel naar Nederland voor overleg, dat dan gewoon bij ons op kantoor kan plaatsvinden. Een van onze advocaten kan daarbij aanwezig zijn, eventueel met een tolk.
Na de overlevering
Na de overlevering is het verstandig om contact te houden met ons kantoor totdat alles achter de rug is en de terugkeer in Nederland een feit is. We kunnen eventueel contact houden met de buitenlandse advocaat om bijvoorbeeld de familie op de hoogte te houden. Ook bezoeken we regelmatig cliënten in het buitenland, waarbij we samen met de buitenlandse advocaat het dossier doornemen en de zaak voorbereiden. Dat kan ertoe leiden dat we tevens aanwezig zijn bij de terechtzitting.
Overlevering is een gespecialiseerd rechtsgebied, dus zorg voor deskundige rechtsbijstand als u hiermee in aanraking komt! Heeft u vragen, neem dan contact op met ons kantoor.