Stalkende privédetectives

Door: Samuel Peute  •  26 september 2019

Er zijn vele tv-programma’s die gebruik maken van privédetectives die de presentator ondersteunen bij het doen van onderzoek. Vaak volgt aan het einde van zo’n programma een confrontatie met degene die in de aflevering is onderzocht. Het is echter onduidelijk wat een privédetective nu precies wel en niet mag. Een recente zaak geeft hier echter (beperkt) antwoord op.

Inzet van een peilzender door een privédetective
In een recente zaak is cliënt gedurende anderhalve maand gevolgd door een privédetective van een recherchebureau dat was ingeschakeld door SBS voor een televisieprogramma. Bij deze observatie is gebruik gemaakt van een peilzender onder een auto. De vraag die in de zaak werd gesteld was: mag dit eigenlijk wel?

Verkregen bewijs onrechtmatig?
De verdediging meent dat dit niet is toegestaan, zelfs als de privédetective een vergunning heeft. Deze vergunning is slechts afgegeven voor bepaalde recherchewerkzaamheden. De privédetective dient zich hierbij te houden aan een zogenaamde Privacygedragscode waarin is bepaald dat het plaatsen van een peilbaken niet mag onder een privévoertuig, zoals het voertuig in deze zaak.

De rechtbank bevestigt dit standpunt. Er bestaat geen andere bevoegdheid waaruit is af te leiden dat de privédetective gebruik had mogen maken van een peilzender. De conclusie is dan ook dat het een privédetective niet is toegestaan om een peilzender aan te brengen onder een privévoertuig.

Mag het OM dit bewijs gebruiken?
De vraag die hierna gesteld moet worden is of het OM het bewijs van de peilzender dan ook niet mag gebruiken. Dit is niet automatisch zo. Het maakt voor deze vraag uit of de politie of het OM bemoeienis hebben gehad met de onrechtmatigheid dan wel dat het bewijs hen in de schoot is geworpen.

In het eerste geval is het gebruik van het onrechtmatig verkregen bewijs niet toegestaan. In het laatste geval is het gebruik volgens de rechtbank slechts onrechtmatig indien het verkrijgen van het bewijs ‘een zodanige schending vormt van een (belangrijk) strafvorderlijk voorschrift of rechtsbeginsel dat het resultaat daarvan niet kan meewerken tot het bewijs.’.  

De verdediging betoogde dat alle peilbakengegevens uitgesloten dienden te worden uitgesloten van het bewijs. De rechtbank oordeelde echter dat er peilbakengegevens op eigen initiatief zijn overhandigd door de privédetective en dat deze gegevens mochten worden gebruikt als bewijs. Dit geldt niet voor de peilbakengegevens die door de politie bij het recherchebureau zijn opgevraagd.

Conclusie
Het is dus onrechtmatig als een burger een peilbaken onder een privévoertuig aanbrengt, zelfs indien het gaat om een privédetective met een vergunning. Hier bestaat geen uitzondering op. Het gebruik van dit onrechtmatig verkregen bewijs hangt echter af van de vraag of de politie of het OM enige rol heeft gespeeld. Volgens de rechtbank is dit ook het geval als de politie om het bewijs heeft gevraagd. Tegen het vonnis van de rechtbank is inmiddels hoger beroep ingesteld. Wordt vervolgd…

Zie: Rb. Oost-Brabant 22 juli 2019, ECLI:NL:RBOBR:2019:4350.

Door: Samuel Peute